تاثیر قهوه بر مغز

به‌واسطه تاثیرات محرک آن، درک این مسئله بسیار آسان به نظر می‌رسد که چرا «قهوه» بعد از نفت، دومین کالای تجاری در جهان است. قهوه بهترین و موثرترین نوشیدنی برای بیدار ماندن و تحرک در طول روزهای پرکار است. اما چطور چنین تاثیری را ایجاد کرده و دقیقا با مغز شما چه می‌کند؟
وقتی بیدار هستید، ماده‌ای شیمیایی به نام «آدنوزین» به آرامی در مغز انباشته شده، به گیرنده‌های مغز چسبیده و فعالیت مغز را کاهش می‌دهد، در نتیجه هرچه آدنوزین بیشتری در مغزتان انباشته شود، مغز شما احساس خستگی بیشتری می‌کند که کاملا هم درست و منطقی به نظر می‌رسد؛ چر‌اکه هرچه بیشتر بیدار بمانید، زیادتر خسته خواهید شد. برعکس زمانی که خواب هستید، از غلظت آدنوزین کاسته شده و در نتیجه به تدریج احساس بیداری می‌کنید.
ساختار کافئین موجود در قهوه به طرز حیرت‌انگیزی کارکردی مشابه با آدنوزین دارد. کافئین از راه جریان خون وارد مغز شده و در آنجا با آدنوزین بر سر چسبیدن به گیرنده‌های مغز رقابت می‌کند و چون آدنوزین نتوانسته است به گیرنده‌های مغز متصل شود، احساس خواب‌آلودگی نمی‌کنید؛ به این‌صورت که مالکیت آن نسبت به گیرنده‌ها کاهش یافته و البته برای شمایی که احساس خستگی می‌کنید، چیز خوبی است. هرچند مغز شما با تولید گیرنده‌های آدنوزین بیشتر، در مقابل استفاده طولانی‌مدت کافئین، عکس‌العمل نشان می‌دهد؛ درنتیجه برای دستیابی به واکنش مشابه، به کافئین بیشتری احتیاج است. علاوه بر آن، وقتی سعی در ترک نوشیدن قهوه داشته یا به اندازه گذشته در روز قهوه ننوشید، ممکن است به عوارض این کاهش مصرف دچار شده و بیشتر از آن زمان که قهوه مصرف نمی‎کردید، احساس خستگی ‌کنید.
اما کارکرد کافئین به این مورد ختم نشده و علاوه بر آن، فرایند تولید «آدرنالین» را نیز شبیه سازی می‌کند.
 آیا شما با هورمون‌های «جنگ و گریز» آشنایی دارید؟ این هورمون‌ها خون را به گردش درآورده، ضربان قلب را بالا برده و حتی مجاری تنفسی را باز می‌کنند. علاوه بر این، به‌وسیله جلوگیری از جذب دوباره «دوپامین» توسط مغز، بر سطح دوپامین موجود در بدن تاثیر گذاشته که باعث احساس شادی و خوشحالی در شما می‌شود. در‌واقع این فقط در درجه‌ای پایین‌تر، دقیقا همان کاری است که «کوکائین» انجام می‌دهد. هر چه باشد کوکائین یک ماده مخدر است.
شبیه‌سازی دوپامین، نشانگر آن جنبه از قهوه است که تا حدودی موجب اعتیاد به آن می‌شود. بنابراین آیا می‌توانید مقدار زیادی قهوه بنوشید؟ مصرف کافئین، بیش از یک اندازه مشخص، کشنده است که این مقدار چیزی حدود 150 میلی‌گرم کافئین در یک کیلوگرم از وزن شما است. به این معنی که اگر 70 کیلوگرم وزن داشته باشید، مصرف 14هزار میلی‌گرم کافئین برای شما مرگبار خواهد بود. برای این‌که بهتر متوجه شوید، یک فنجان معمولی قهوه حاوی حداکثر 150 میلی‌گرم کافئین است؛ یعنی اگر 70 کیلوگرم وزن داشته باشید، تقریبا 70 فنجان قهوه شما را خواهد کشت. هر‌چند بایستی شما تمام این مقدار قهوه را یکجا بنوشید و از آنجا که جا دادن این مقدار قهوه در معده ‌ممکن نیست، در نتیجه مردن به‌وسیله کافئین موجود در قهوه غیر‌ممکن خواهد بود.
علاوه بر آن، قبل از آن‌که بتوانید این مقدار قهوه را مصرف کنید، دچار توهم و مانیا(آشفتگی ذهنی) خواهید شد. همچنین کافئین پس از گذشت حدود 6 ساعت، نیمی از تاثیر کامل خود را خواهد داشت؛ بنابراین اگر شما یک فنجان قهوه استاندارد، حاوی 150 میلی‌گرم کافئین بنوشید، بعد از گذشت حدود 6 ساعت تنها 75 میلی‌گرم از آن در بدن شما باقی مانده و شما نیمی از تاثیر آن را احساس خواهید کرد و 6 ساعت بعد، 37.5 میلی‌گرم از آن در بدن شما می‌ماند تا فضای خالی بیشتری را برای آدنوزین باقی گذاشته که به کار خود بپردازد.
به همین دلیل است که در طول روز برای حفظ آن احساس هوشیاری شکوهمندانه، ممکن است به نوشیدن یک فنجان قهوه دیگر نیاز پیدا کنید. پس بنوشید! و از هیجان آن تا زمانی که هنوز اثرش باقی است، لذت ببرید.