تاثیر آرایش بر شخصیت اجتماعی شما

بر‌اساس نتایج یک پژوهش، میزان مناسبی از آرایش می‌تواند در برداشت آقایان از افراد (به‌خصوص خانم‌ها) تاثیر مثبتی بگذارد و این در حالی است که به احتمال زیاد خانم‌ها از این افراد برداشت نه‌چندان مثبتی خواهند داشت.

به‌عنوان نویسنده‌ این مطلب، موضوع آرایش (به‌خصوص در خانم‌ها) و تاثیر آن بر وجهه‌ اجتماعی افراد، یکی از پرسش‌های بدون پاسخ و کنجکاوی‌های ذهن من بود. فقط از روی کنجکاوی و جهت بررسی نظرات اطرافیانم، تصویر بالا را روی صفحه‌ شخصی خود قرار داده و از دوستانم خواستم تا نظراتشان درباره «برداشت خود از تصویر چپ و راست» را برای من ارسال کنند.

از ۱۸۸ نفری که در این نظرسنجی شرکت کردند، ۵۹ درصد زنان تصویر سمت چپ و ۵۷درصد مردان نیز تصویر سمت راست را انتخاب کرده بودند. این اختلاف‌نظر شاید معنا‌دار، پرسش‌های دیگری را در ذهن من مطرح کرد؛ چرا اکثریت خانم‌ها در برخورد اول و نسبت به کسی که شناختی نسبت به او ندارند، عکس بدون آرایش و بیشتر آقایان بر‌خلاف خانم‌ها تصویر با آرایش را انتخاب کرده بودند؟

برای درک بهتری از این پدیده با یک مثال و پرسش شروع می‌کنیم. شما به‌عنوان یک خانم، فردا مصاحبه‌ کاری دارید. شما از میزان سواد و آگاهی خود در مورد شغل مربوطه مطمئن هستید، ولی همچنان نسبت به برخورد اول خود با مصاحبه‌گران نگرانی‌هایی دارید؛ نگرانی‌هایی از جمله این‌که چه نوع لباسی را بپوشم؟ چه عطری را مصرف کنم؟ و تا چه اندازه‌ای آرایش کنم؟ مطمئنم که بسیاری از شما در این سردرگمی بوده‌ و به احتمال زیاد پاسخ دقیقی برای این پرسش‌ها نیافته‌اید.

بر‌اساس نتایج پژوهشی با موضوع «درک خانم‌ها و آقایان از پرستیژ یا تسلط یک فرد با یا بدون آرایش» در دانشگاه استرلینگ ، برداشت فردی خانم‌ها از چهره‌ آرایش شده‌ یک خانم دیگر، «تسلط و چیرگی» و برداشت آقایان «پرستیژ و اعتبار» است. تسلط و اعتبار دو روش متفاوت برای پیشبرد مدارج ترقی یک فرد در جامعه هستند، ولی بین این دو روش تفاوت عمده‌ای را می‌توان قائل شد. افرادی که روش و استراتژی تسلط را انتخاب می‌کنند، معمولا برای دستیابی به اهداف خود از چیرگی بر شرایط و افراد، ترس و ابایی ندارند و بر‌خلاف این رویه افرادی که پرستیژ و اعتبار را سرلوحه‌ کار خود قرار می‌دهند، برای مثال در محیط کار و در تعامل با همکاران، محیط بازتر و آزادتری را برای دیگران به‌وجود می‌آورند. طبیعتا در این مطلب امکان و زمان لازمی وجود ندارد که در مورد اعتبار یا اثرگذاری هر کدام از این دو روش صحبت کنیم، ولی در ارتباط با موضوع مطلب می‌خواهیم بدانیم که به‌طور مثال، اگر شما در یک مصاحبه‌ کاری آرایش کرده‌ باشید، از دید گروه مصاحبه‌شونده جزو کدام گروه قرار خواهید گرفت؟

برای بررسی این موضوع، گروه پژوهشگر تصویر یک خانم بدون آرایش وهمچنین تصویر همان خانم با آرایش متوسط و کم را به یک گروه «ناظر» نشان دادند. گروه ناظر که خود مشتمل از دو جنس مخالف (خانم‌ها و آقایان) بودند، در نگاه اول عکس با آرایش را کمی جذاب‌تر یافتند، اما در ادامه‌ نظرات، اختلاف آرایش معناداری بین خانم‌ها و آقایان مشاهده شد. خانم‌ها به‌طور متوسط عکسِ با آرایش را با صفاتی همچون تسلط و چیرگی توصیف کرده و بر‌عکس آقایان تصویر با آرایش را با صفاتی همچون پرستیژ و اعتبار تشریح کردند.

در ادامه پژوهشگران برای نتیجه‌گیری دقیق‌تر، نظر‌سنجی دیگری را طراحی کردند. در نظرسنجی دوم از گروهی از خانم‌ها خواسته شد که بعد از تماشای عکس با یا بدون آرایش یک خانم، به سوال‌های زیر پاسخ دهند:

بر‌اساس پاسخ‌های گروه دوم و همانطور که شاید پیش‌بینی می‌کردید، خانم‌ها تصویر با آرایش را از دید آقایان جذاب‌تر می‌دانستند و در پاسخ به سوال سوم، او را تا حدودی فردی بی‌قید دانسته و اعتراف (اقرار) کردند که اگر تصویر با آرایش در تعامل با همسرشان قرار گیرد، به او حسادت بیشتری خواهند ورزید. در پژوهش‌های دیگری که در این زمینه انجام شده است، زنان نسبت به مردان تمایل بیشتری به حسادت ورزیدن در مورد خانم‌های جذاب دیگر را دارند.

البته می‌توان گفت که این‌گونه‌ پژوهش‌ها صد در صد قابل اطمینان نیستند؛ به‌طور مثال، در پژوهش دیگری در مورد تاثیر چهره‌ اشخاص بر موفقیت آن‌ها، اینطور نتیجه‌گیری شد که افرادی که از دید دیگران ظاهر با‌وقاری دارند، به‌طور‌معمول در مدارج شغلی موفق‌تر هستند، ولی در‌واقع اینطور نیست و کسانی هم هستند که ظاهر بی‌ابهت و ناموقری دارند، اما از موفقیت شغلی و اجتماعی بالایی برخوردارند.

 با این وجود، استناد به یک پژوهش علمی و ارائه‌ یک نتیجه‌ کلی برای چنین پدیده‌ای با پیچیدگی بسیار زیاد کار آسانی نیست، اما شاید به‌گونه‌ای بتوان از نتایج پژوهش‌های اینچنینی استفاده‌هایی را به‌عمل آورد. اکنون با دانستن نتیجه چنین پژوهشی شاید بد نباشد که در مصاحبه‌ کاری آینده خود به جنس و تعداد مصاحبه‌‌کنندگان فکر کرده و با استفاده از دانشی که از این مطلب به‌دست آورده‌اید، نوع آرایش خود را تنظیم کنید!

نظر شما و برداشت اول شما در مورد این دو تصویر چیست؟ آیا نتایج این آزمایش و توضیحات فوق با برداشت شما هم‌خوانی دارد یا شما برداشتِ کاملا متفاوتی در مورد این پدیده دارید؟ نظرات خود را با ما نیز در میان بگذارید.