ثبت یک پدیده شگفت‌انگیز؛ پرندگان در طول پرواز می‌خوابند

محققان موفق شده‌اند تا برای اولین‌بار خوابیدن پرندگان را در طول پروازهای طولانی مشاهده کنند. توانایی‌ای که سال‌ها مورد تردید بود و هرگز به طور علمی ثابت نشده بود. این مطالعه نشان می‌دهد که مسئله خواب پرندگان در طول پرواز از آن‌چه تاکنون تصور می‌شد پیچیده‌تر است.

برای بررسی این مسئله، گروهی از پژوهش‌گران بخش پرنده‌شناسی موسسه ماکس پلانک (Max Planck Institute for Ornithology) در آلمان، یک وسیله کوچک طراحی کردند که با استفاده از آن می‌توانستند تغییرات امواج الکتریکی مغز پرندگان را اندازه‌گیری کنند.

این وسیله که پژوهش‌گران به آن ثبت‌کننده اطلاعات پرواز نام دادند، قادر بود تا خواب امواج آهسته (slow wave sleep) و خواب همراه با حرکت سریع چشم (REM) را شناسایی کند و به ۱۵ مرغابی ماده ‌دریاهای‌ گرمسیری‌ وصل شد.
 
گروه پژوهشی فعالیت‌های مغزی این پرندگان را طی ۱۰ روز و در بیش از ۳ هزار کیلومتر پرواز ثبت کرد و همزمان یک دستگاه GPS وضعیت و رفتار آن‌ها را ارزیابی می‌کرد. پس از فرود پرندگان و سپری شدن دوران بازیابی جسمی آن‌ها، محققان اطلاعات به‌دست‌آمده را به‌منظور تحلیل آن‌ها جمع‌آوری کردند و از نتایج حاصله شگفت‌زده شدند.

نتایج نشان داد که پرندگان در طول روز، بیدار می‌مانند و فعالانه در پی شکار ماهی نیز هستند. اما با غروب آفتاب، در عین این‌که بر فراز آب پرواز می‌کنند، به مدت چند دقیقه در حالت خواب امواج آهسته قرار می‌گیرند. در این حالت پرندگان فقط یک نیمکره مغز خود را استراحت می‌دهند و نیمکره دیگر را که به وضعیت بیدار ماندن چشم به‌منظور حفظ مسیر حرکت ربط دارد بیدار نگه می‌دارند که این مسئله از نظر محققان قابل پیش‌بینی بود.

اما اطلاعات دستگاه ثبت امواج مغزی نشان داد که پرندگان در طول مسیر دو نیمکره مغز خود را نیز در حالت استراحت قرار می‌دهند که این موضوع نشان می‌دهد که آن‌ها چنان کنترل آیرودینامیکی روی خود دارند که می‌توانند مغز خود را در طول پرواز در حالت خواب کامل قرار دهند. اطلاعات ثبت‌شده نشان داد که در موارد خاص، پرندگان حتی وارد فاز REM یا خواب همراه با حرکت سریع چشم به طور گذرا می‌شوند که این مورد برای محققان کاملا عجیب بود.

اما نکته‌ای که بیش از همه پژوهش‌گران را متعجب کرد این نکته بود که مرغابی‌های‌ دریاهای‌ گرمسیری‌ به طور متوسط روزانه حدود ۴۲ دقیقه در طول پرواز می‌خوابند که این عدد ۱۰ درصد کم‌تر از میزانی است که این پرندگان زمانی که در زمین هستند در روز می‌خوابند.

منبع: sciencealert