کشف جوی داغ و بخارآلود در سیاره‌ای شبیه به زمین

ستاره‌شناسان شواهدی مبنی بر وجود جوی داغ و بخارآلود در سیاره‌ای شبیه به زمین پیدا کرده‌اند. این سیاره به دور یک ستاره کوتوله سرخ در آسمان جنوبی می‌چرخد. این کشف تازه مسیر جدیدی را در تحقیقات دانشمندان برای یافتن حیات خارج از سیاره زمین به وجود آورده است.

تقریبا برای اولین بار است که دانشمندان دست به کشفی زده‌اند که در آن جوی پیرامون یک سیاره کوچک و صخره‌ای با نام GJ 1132b کشف شده و این مسئله آن‌ها را یک گام به یافتن حیات جایی بیرون از زمین نزدیک‌تر کرده است. این سیاره که در صورت فلکی وِلا (Vela) واقع شده و ۳۹ سال نوری با زمین فاصله دارد، به‌عنوان یک سیاره قابل سکونت شناخته نمی‌شود اما ستاره‌شناسان آن را به‌عنوان گزینه‌ای برای توسعه تجهیزات و تکنیک‌های مورد نیاز برای شناسایی وجود حیات خارجی در جهان‌هایی قابل سکونت بیرون از سیاره زمین عنوان کرده‌اند.

وقتی در سال ۲۰۱۵ سیاره GJ 1132b کشف شد، ستاره‌شناسان هیچ ایده‌ای مبنی بر وجود جو در این سیاره نداشتند. اما در مقاله‌ای که به‌تازگی در Astronomical Journal منتشر شده، دانشمندان توضیح داده‌اند که چگونه مشاهدات اخیر آن‌ها حاکی از وجود پوششی از گاز پیرامون جهانی دوردست است. پژوهش‌گران با استفاده از رصدخانه جنوبی اروپا (European Southern Observatory) در شیلی، اندازه‌گیری‌های مختلفی را روی این سیاره انجام دادند و متوجه شدند در یک طول موج نوری مشخص، این سیاره بزرگ‌تر از طول موج‌های دیگر به نظر می‌رسد. جان ساوت‌ورث (John Southworth)، ستاره‌شناس در دانشگاه کیله (Keele) در بریتانیا، می‌گوید: «این چیزها به شکلی که شما انتظار دارید اتفاق نمی‌افتند. ما به نتایجی رسیده‌ایم که نشان‌دهنده وجود جوی در یک طول موج نوری مشخص است و اصلا انتظار چنین چیزی را نداشتیم».

نتایج مشاهدات حاکی از جوی غنی از آب یا متان است اما برای تشخیص مواد شیمیایی موجود در این جو باید اندازه‌گیری‌های بیش‌تری با تلسکوپ‌های دیگر انجام داد. سیاره GJ 1132b حدود ۱۶ درصد از زمین بزرگ‌تر است و در مدار خود آن‌قدر با فاصله‌ای نزدیک به دور ستاره‌اش می‌چرخد که دانشمندان آن را سیاره‌ای قابل سکونت در نظر نمی‌گیرند. دمای سطح این سیاره بیش از ۲۵۰ درجه سانتی‌گراد است. ساوت‌ورث می‌گوید: «همان‌طور که می‌دانیم، این دما برای وجود حیات کمی زیاد است. این سیاره بسیار داغ‌تر و اندکی بزرگ‌تر از زمین است، بنابراین یک فرضیه این است که این سیاره یک جهان آبی با جوی از بخار داغ است».

کشف این جو ستاره‌شناسان را تشویق کرده تا جست‌جوی بیش‌تری برای حیات خارجی در بیرون از زمین انجام دهند. ستاره‌های کوچک، مانند ستاره‌ای که سیاره GJ 1132b دور آن می‌چرخد، تعدادشان زیاد است و معمولا سیاره‌ای دارند که به صورت بالقوه قابل سکونت است. اما این ستاره‌ها از خود مقادیر زیادی اشعه ایکس ساطع می‌کنند که باعث می‌شود جوی به طور دائم یا طولانی در آن‌ها شکل نگیرد و در نتیجه امکان حیات در آن‌ها وجود نداشته باشد. ساوت‌ورث می‌گوید: «آن‌چه ما به آن رسیدیم این موضوع است که سیاره‌ای شبیه به زمین کشف شده که قادر است جو خود را برای میلیاردها سال حفظ کند».