چگونگی عملکرد ویتامین‌ها در بدن

A،C،E،D،B،K؛ نه این‌ها تعدادی حروف الفبای انگلیسی بی سروته و اتفاقی نیستند، بلکه ویتامینند و درست همان‌گونه که حروف کلمات را تشکیل می‌دهند، مانند آجرهای ساختمانی بدن را نیز سرپا نگه می‌دارند. ویتامین‌ها ترکیب‌های طبیعی هستند که برای عملکرد بهتر، باید در اندازه‌های کم وارد بدن شود. آن‌ها سازندگان، مدافعان و تعمیرکاران ساختمان بدن هستند. ویتامین‌ها به بدن کمک می کنند تا ماهیچه‌ها و استخوان‌ها را بسازد، از مواد مغذی به درستی استفاده کند، انرژی را جذب و مصرف کرده و زخم‌ها را  نیز ترمیم کند. چنانچه برای قبول ارزش و اهمیت ویتامین‌ها به مدرک احتیاج دارید، مخمصه‌ای را که دریانوردان در گذشته به آن گرفتار می‌شدند درنظر بگیرید. پیش می‌آمد که آن‌ها مدت‌ها به محصولات تازه و حاوی ویتامین هیچ‌گونه دسترسی نداشتند، در نتیجه به بیماری اسکوروی مبتلا می‌شدند. تنها علاج این بیماری ویتامین سی (C) بود که در میوه‌ها و سبزیجات به وفور وجود داشت.
باکتری‌ها، قارچ‌ها و گیاهان ویتامین مورد نیازشان را خود تولید می‌کنند، ولی بدن ما این توانایی را ندارد و بنابراین بایستی از منابع دیگر استفاده کنیم.
خب حال بدن ما چگونه ویتامین به دست می‌آورد؟ دریافت ویتامین‌ها به شکل این ترکیبات مغذی بستگی دارد. ویتامین‌ها به دو شکل وجود دارند؛ «محلول در چربی» و «محلول در آب» و تفاوت بین آن‌ها چگونگی جذب ویتامین‌ها، ذخیره و دفع مازادشان را تعیین می‌کند.
گروه محلول در آب، ویتامین سی (C) و مجموع ویتامین ب (B) هستند که از 8 نوع مختلف تشکیل شده و هر کدام کارکرد منحصربه‌فردی دارند. آن‌ها به شکل محلول در قسمت آبدار میوه‌ها، سبزیجات و غلات وجود دارند؛ به این معنی که گذر آن‌ها از درون بدن نسبتا مستقیم (و رو به جلو) است. غذا وارد بدن شده و هضم می‌شود و در این فرایند ویتامین های درون آن وارد جریان خون می‌شوند. از آن‌جایی که پلاسمای خون بر پایه‌ آب است و ویتامین‌های ب (B) و سی (C) محلول در آب هستند، نحوه انتقال آن‌ها بسیار راحت است و آزادانه در تمام بدن حرکت می‌کنند. ویتامین‌های محلول در چربی که در چربی حل شده‌اند و در موادی مانند کره و روغن رژیمی یافت می‌شوند، سفر هیجان‌انگیزتری را در بدن طی می‌کنند. این ویتامین‌ها از راه معده و روده‌ها جذب می‌شوند و در آن‌جا ماده‌ای اسیدی به نام صفرا  از کبد ترشح می‌شود که چربی‌ها را در ‌هم شکسته و آن‌ها را برای جذب از راه دیواره روده آماده می‌کند. از آنجایی که ویتامین‌های محلول در چربی نمی‌توانند از طبیعت آبکی خون استفاده کنند، به وسیله دیگری برای نقل و انتقال در بدن نیاز دارند؛ آن‌‌ها این مشکل را با چسبیدن به پروتئین‌ها حل می‌کنند.
پروتئین‌ها برایشان نقش وسیله نقلیه را داشته و مواد محلول در چربی را در خون و بدن جا به جا می‌کنند. بنابراین تفاوت بین ویتامین‌های محلول در آب و چربی، علاوه بر تعیین چگونگی جذبشان توسط خون، نحوه ذخیره و دفع آن‌ها را نیز توسط بدن مشخص می‌کند. قابلیت سیستم بدن در به گردش درآوردن ویتامین‌های محلول در آب، درون جریان خون، به این معنا است که بسیاری از ویتامین‌ها به همان سادگی می‌توانند در کلیه‌ها نیز جریان داشته باشند. به همین دلیل است که بسیاری از ویتامین‌های محلول در آب باید از طریق غذایی که می خوریم مجددا وارد بدن شود. اما ویتامین‌های محلول در چربی قدرت ماندگاری بیشتری دارند؛ زیرا می‌توانند در کبد یا سلول های چربی ذخیره شوند. بدن از این اندام‌ها مثل آبدارخانه استفاده می‌کند؛ ویتامین‌ها را در آن ذخیره کرده و در هنگام نیاز از آن‌ها استفاده می کند. بنابراین ما نباید بیش از اندازه از این دسته ویتامین ها مصرف کنیم؛ چرا که به اندازه کافی درون بدن ذخیره شده است.
در ادامه نحوه انتقال و ذخیره‌ ویتامین‌ها، آن‌ها باید کاری را که تمام این راه را برای انجام دادن آن آمده‌اند، انجام دهند. بعضی از ویتامین‌ها (مانند بسیاری از ویتامین های گروه ب)، کوآنزیم (فعال ساز آنزیم) می‌سازند و کارشان این است که به آنزیم‌ها در آزادسازی انرژی نهفته‌ غذا‌ها کمک کنند؛ مابقی‌ ویتامین‌های گروه ب (B) نیز به بدن کمک می‌کنند تا از این انرژی استفاده کند. بدن از ویتامین سی (C) برای مقابله با عفونت و تولید کلاژن (نوعی بافت که به استخوان‌ها و دندان‌ها شکل داده و زخم‌ها را نیز التیام می‌دهد) استفاده می‌کند. ویتامین آ(A) به ساخت گلبول‌های سفید خون که در سیستم دفاعی بدن نقش کلیدی دارند، کمک می کند. این ویتامین همچنین به شکل گیری استخوان‌ها کمک کرده و با بررسی مداوم سلول‌های چشم، بینایی را تقویت می‌کند. ویتامین د(D) با جمع آوری کلسیم و فسفر به ساخت استخوان‌ها کمک می‌کند. و ویتامین ای(E) در بدن به عنوان آنتی اکسیدان به دفع عناصر مضر می پردازد. در نهایت ویتامین کا(K) قابلیت انعقاد خون را به کمک ساخت پروتئین لازم برای این کار فراهم می‌کند.
بدن انسان بدون این ویتامین‌ها دچار کمبودهایی می‌شود که مشکلات فراوانی مانند خستگی، اختلال عصبی، ناهنجاری قلبی یا بیماری‌هایی مانند اسکوروی و نرمی استخوان را ایجاد می‌کند. از سوی دیگر مصرف زیاد هر کدام از این ویتامین‌ها می‌تواند موجب مسمومیت در بدن شود. پس این فکر کاملا اشتباه است که می‌توانیم خود را با مکمل‌ها اشباع کنیم چون در واقع داشتن تعادل مهم‌ترین مسئله است.