درباره تقویم میلادی و شکل‌گیری کریسمس

امروزه دانستن تقویم روز، اطلاع از تاریخ دقیق هجری شمسی، هجری قمری و میلادی کار بسیار ساده‌ای است. تلفن‌های همراه، سال‌نامه‌ها، تقویم‌های رومیزی، ساعت، رادیو و تلویزیون، روزنامه، سایت‌های مختلف و ... برخی از ابزارهایی‌اند که در دسترس همگان وجود دارند تا به‌راحتی از تاریخ دقیق روزها مطلع شویم. تقویم رسمی بیش‌تر مردم جهان تقویم میلادی است حتی در برخی کشورهای مسلمان که اعیاد مذهبی را بر‌اساس تقویم هجری قمری جشن می‌گیرند تقویم رسمی کشورشان بر‌اساس تقویم میلادی است. و البته باید خاطر نشان کرد که این تقویم، گاه‌شمار بین‌المللی نیز محسوب می‌شود.

شکل‌گیری تقویم میلادی
گاه‌شمار میلادی بر اساس میلاد حضرت عیسی مسیح (ع) شکل گرفته است. اولین بار كنستانتينوس، نخستین امپراطور مسیحی، با به رسمیت شناختن دین مسیحیت به جای شمارش روزهای ماه، دستگاه شمارش روزهای هفته را پیشنهاد کرد که با روز یکشنبه آغاز می‌شد و این روز برای عبادت و رفتن به کلیسا تعیین شد. بر‌اساس این تقویم جدید سال شمسی برای مقاصد و امور کلی و همگانی انتخاب شد و سال قمری برای تعیین روزهای اعیاد و برگزاری مراسم مذهبی مانند عید پاک، روزهای قدیسان، عید پنجاهه و ... انتخاب شد. اما این تقویم هنوز میلادی نشده بود.

تعیین تاریخ دقیق تولد حضرت عیسی (ع) موجب کشمکش و درگیری بین کلیساهای مختلف بود. هر کلیسا روزی را به‌عنوان تاریخ تولد منجی تعیین می‌کرد و این موجب چنددستگی بین مسیحیان شده بود تا این که ديونيسوس تقویم جدیدی را پیشنهاد کرد که با محاسباتی که معلوم نشده چطور صورت گرفته تاریخ تولد حضرت مسیح را ۲۵ دسامبر معرفی کرد اما با توجه به وجود شبهات و اختلاف نظر بین کلیساهای مختلف استفاده از این تقویم جنبه عمومی پیدا نکرد.

بالاخره  در سال ۱۵۷۶ ميلادی و در زمان حکومت پاپ گرگوری سيزدهم انجمنی تشکیل شد و در آن الیسيوس ليليوس با اصلاح اشکالات تقویم‌های قبلی تقویم جدیدی تنظیم کرد که روز اول سال را اول ماه ژانویه تعیین کرد. تقويم اصلاح شده كه «تقويم گرگوری» ناميده می‌شود و همان تقويم ميلادي كنونی است، در حال حاضر در بسياری از كشورهاي جهان به عنوان تقويم رسمی متداول است.
 
آیین کریسمس
کریسمس یا نوئل جشنی است در آیین مسیحیت که به منظور گرامی‌داشت زادروز حضرت مسیح (ع) برگزار می‌شود. این جشن ۱۲ روز به طول می‌انجامد و از ۲۵ دسامبر سالروز تولد حضرت عیسی مسیح (ع) آغاز و در ۶ ژانویه با برگزاری جشن خاج‌شویان به اتمام می‌رسد. فلسفه جشن کریسمس یک ریشه مذهبی و دینی دارد اما امروزه در بسیاری از کشورها جنبه مذهبی این جشن رنگ باخته و بیش‌تر به منظور دید و بازدید و دادن هدیه به یکدیگر کارکرد دارد.

جالب است بدانید در چند قرن اول بعد از ظهور مسیح برگزاری مراسم جشن در این ایام به شدت تقبیح می‌شد و روحانیان معتقد بودند برگزاری چنین مراسمی زیبنده ادیان چندخدایی و بت‌پرستان است. آنان بر این باور بودند که روز مرگ و لحظه جان دادن در پیشگاه خدا روز تولد واقعی افراد مومن است و از این‌ رو برپایی مراسم جشن و پایکوبی در روز تولد مسیح منجی شأن و جایگاهی بین مسیحیان واقعی ندارد و تنها گناه‌کاران هستند که روز تولد خود را جشن می‌گیرند.
 
در هیچ کدام از اناجیل چهارگانه اشاره‌ای به تاریخ تولد حضرت مسیح (ع) نشده گرچه تولد ایشان و وقایع مربوط به آن با جزئیات ذکر شده است. به هر جهت بعد از تثبیت ۲۵ دسامبر به‌عنوان زادروز تولد حضرت مسیح (ع) و پس از گذشت ۳۰۰ سال و اندی از میلاد منجی مقرر شد که در این ایام مسیحیان جشن و مراسم مذهبی برگزار کنند. این مراسم به نوعی مقابله با جشن‌های زمستانی بود که در ادیان دیگر و فرهنگ‌های سایر ملل متداول بود.

در فصل زمستان با کم شدن کار زراعت و فراغت بیش‌تر مردم و همچنین انرژی گرفتن به منظور گذران ایام سخت و سرد زمستان در بسیاری از کشورها جشن‌هایی برگزار می‌شد مانند جشن ساتورنالیا و میترائیسم. تا پیش از آن عید پاک (روز مصلوب شدن و رستاخیز عیسی) مهم‌ترین واقعه تقویم مسیحی بود که تا مدت‌ها نیز این سنت پابرجا بود اما به‌تدریج به دلیل زمان طولانی جشن کریسمس و مراسم شاد این دوره جشن نوئل یا کریسمس به‌عنوان مهم‌ترین رخداد تقویم مسیحی لقب گرفت. در قرون وسطی به ویژه اواسط این دوران جشن‌های کریسمس و تعطیلات آن رنگ و بوی خاص‌تر و شادتری به خود گرفت. در کتاب‌های تاریخی ذکر شده که اشراف و نجیب‌زادگان این ایام را جشن می‌گرفتند. طبخ انواع وسیع و مختلف غذا، سرو شیرینی و شکلات و سرود خواندن در این ایام شکل گرفت. برگزاری این جشن طی دوران‌ مختلف از نوسانات زیادی برخوردار بوده که گاهی پرشور و نشاط برگزار می‌شده و گاهی برگزاری آن تقبیح شده است. امروزه مراسم به شکلی نه چندان دینی برگزار می‌شود و بیش‌تر جنبه ورود به سال جدید برای برگزارکنندگان اهمیت دارد. در این ایام تزئین درخت کاج، خرید هدیه، دید و بازدید، انجام مراسم مذهبی باداراک (قربانی مقدس) و عشاى ربانی در کلیساها و حضور بابانوئل بخشی از این آیین کهن و جذاب است.

منابع: timeanddate/ infoplease/ timeanddate/ history/ whychristmas/ thedailybeast/ biblicalarchaeology/ whychristmas/ history


پیشنهاد می‌کنیم مطالب و ویدئوهای زیر را نیز مطالعه کنید:
شب یلدا و آیین‌های مربوط به آن (مطلب)
دنیای علم در سال میلادی که گذشت – ۲۰۱۶ (ویدئو)