۸ حقیقت جالب درباره زنبورهای عسل

بسیاری بر این باورند زنبورها به‌ویژه زنبورهای عسل، گونه بسیار جالب توجه و جذابی‌اند. آن‌ها به‌صورت دسته‌جمعی زندگی می‌کنند و از روش‌های خاصی برای ایجاد ارتباط با یکدیگر بهره می‌برند. به همین دلیل، مطالعات مختلفی روی آن‌ها و نحوه زیست‌شان انجام شده و نتایج قابل توجهی هم به‌دست آمده است. در ادامه با ۸ حقیقت درباره این موجودات دوست‌داشتنی آشنا می‌کنیم.

۱) زنبورها جهان پیرامون ما را زیبا می‌سازند. علاوه بر گرده‌افشانی محصولات زراعی، آن‌ها مسئول گرده‌افشانی همه چیزهایی هستند که باعث آمدن بهار زیبا می‌شود. البته آن‌ها تازه‌کار نیستند بلکه حدود ۱۰ الی ۲۰ میلیون سال است که از درختان گل‌دار مانند درخت میوه، درختان گردو و غیره عسل تولید می‌کنند.

۲) زنبورها حشراتی اجتماعی‌اند. زنبورهای عسل در گروه‌های خانوادگی بزرگ و منظم زندگی می‌کنند و درگیر وظایف پیچیده‌ای هستند که اصولا توسط حشرات تنها تمرین و انجام نمی‌شود. ارتباط، ساخت پیچیده لانه، کنترل محیطی، دفاع و تقسیم کار تنها بخشی از رفتارهایی است که زنبورهای عسل برای زندگی موفقیت‌آمیز در اجتماعات خود انجام می‌دهند. در ضمن آن‌ها اصلا موجودات تنبلی نیستند؛ یک اجتماع زنبورها می‌تواند هر روز ۳۰۰ میلیون گل را گرده‌افشانی کند.

۳) ارتباط بین زنبورها با عاملی فراتر از واژگان انجام می‌شود. زنبورها با رقص و فرومون با هم ارتباط برقرار می‌کنند. فرمون یک عامل شیمیایی ترشح‌شده یا دفع‌شده است که موجب پاسخ اجتماعی در اعضای یک گونه می‌شود. در دنیای جانوران از ارتباط شیمیایی نه فقط برای ارتباط بین یاخته‌ها، بلکه برای ارتباط افراد با یکدیگر نیز استفاده می‌شود. فرومون‌ها موادی هستند که از یک فرد ترشح‌شده و در فرد یا افراد دیگری از همان گونه پاسخ‌های رفتاری ایجاد می‌کند. فرومون‌ها مواد شیمیایی هستند که قادرند گیرندگان پیام را خارج از بدنِ تولیدکننده پیام، تحریک کنند و بر رفتار آن‌ها تاثیر بگذارند. همچنین زنبورها با اجرای آن‌چه «رقص جنبشی» (waggle dance) نامیده می‌شود، می‌توانند اطلاعاتی نظیر مسیر و فاصله با گل‌های دارای شهد و گرده، منابع آب و یا محل جدید ساخت لانه را با هم درمیان بگذارند.

۴) زنبورها دست دو گونه را در دست هم قرار می‌دهند. یکی از وظایف زنبورها این است که به گیاهان کمک کنند تا شریک خود را پیدا کرده و از این طریق بازتولید کنند. امروز، حدود ۱۷۰ هزار گونه گیاهی از بیش از ۲۰۰ هزار گونه گرده‌افشان، خدمات گرده‌افشانی دریافت می‌کنند که بخش اعظمی از این گرده‌افشان‌ها زنبورها هستند. در عوض، گیاهان گل‌دار منبع غذایی متنوع و فراوانی برای گرده‌افشان‌ها هستند. برای مثال، سوابق فسیلی نشان می‌دهد زنبورهای عسل ممکن است از زنبورهایی تکامل یافته باشند که پس از رسیدن به طعم شهد، دست از شکار برداشته‌اند.
 
۵) زنبورها غذا را روی میز ما می‌گذارند. زنبورها در یک حجم صنعتی برای محصولات زراعی گرده‌افشانی می‌کنند و باعث تولید بیش از یک‌سوم مواد غذایی ایالات متحده آمریکا هستند. فعالیت آن‌ها به‌تنهایی ارزشی حدود ۱۵ تا ۲۰ میلیارد دلار برای صنعت کشاورزی آمریکا به ارمغان می‌آورد.

۶) زنبورها بهتر از شما می‌توانند یک خودرو را بسته‌بندی کنند. زنبورهای عسل یکی از بهترین ریاضی‌دانان طبیعت هستند. این حشرات باهوش نه تنها می‌توانند زوایا را محاسبه و گردی زمین را درک کنند، بلکه قادرند یکی از خاص‌ترین طراحی‌های کشاورزی از نظر ریاضی را طراحی کرده و در آن زندگی کنند. این طراحی عجیب و منحصربه‌فرد، همان‌طور که می‌دانید، کندوی عسل نام دارد. چارلز داروین نوشته که کندوی عسل یکی از شاهکارهای مهندسی است. او می‌نویسد که کندوی عسل «در صرفه‌جویی در کار و موم یک محصول بی‌نقص است».

۷) زنبورها هم به قهوه علاقه دارند. وقتی زنبورها برای گیاهان قهوه گرده‌افشانی می‌کنند، از شهد گل قهوه مقادیر کمی قهوه مصرف می‌کنند که نشان می‌دهد آن‌ها هم مثل ما انسان‌ها به قهوه علاقه‌مند هستند و باعث می‌شوند ما هم بتوانیم از این ماده جذاب در طول روز استفاده کنیم.

۸) زنبورهای عسل با سرعت زیادی در حال از بین رفتن هستند. بله این حقیقت اصلا خوشایند نیست. در دهه گذشته، جمعیت زنبورهای عسل در کشور آمریکا با نرخ بی‌سابقه و هشدار‌دهنده‌ای کاهش پیدا کرده است. نرخ مرگ‌ومیر زنبورها در فرایند تولید تجاری، در دهه گذشته بیش از دو برابر شده و در سال ۲۰۱۵ میلادی، ۴۰ درصد از اجتماعات زنبورها فقط در یک سال از بین رفته است. عوامل متعددی برای از بین رفتن اجتماعات زنبورها وجود دارد، اما هم‌اکنون دانشمندان در تلاش‌اند از مرگ‌ومیرها و نابودی‌های آینده جلوگیری کنند.

نظر شما درباره این ویژگی‌های زنبورهای عسل چیست؟ آیا شما هم شناختی درباره آن‌ها و شیوه تعامل‌شان با دنیا دارید؟ نکات خود را در بخش نظرات با ما درمیان بگذارید.