الگوریتم رفتارهای ترامپ چیست؟

از نظر دکتر گِرِگ هنریکس، روان‌شناس بالینی، رفتارهای دونالد ترامپ از یک الگوریتم ساده با نام «خطای تایید خود» پیروی می‌کند. اما این الگوریتم چیست و رفتارهای ترامپ چگونه براساس آن شکل می‌گیرد؟ در این مطلب درباره این موضوع صحبت می‌کنیم.
 
تقریبا هیچ‌روزی نیست که خبری از دونالد ترامپ در رسانه‌های ایرانی و خارجی وجود نداشته باشد. متحدان آمریکای امروز او را مردی پیچیده و قدرتمند می‌دانند و بسیاری دیگر از کارشناسان و سیاست‌مداران دنیا، چه در آمریکا و چه در کشورهای دیگر، او را انسانی عجیب با رفتارهای غیرقابل‌پیش‌بینی توصیف می‌کنن. در این میان بسیاری از روان‌شناسان تحلیل‌های مختلفی درباره او نوشته‌اند که یکی از این تحلیل‌ها را در مطلبی با عنوان «آیا ترامپ از خودشیفتگی بدخیم رنج می‌برد؟» (لینک) منتشر کردیم. اما آیا واقعا رفتاهای ترامپ پیچیده است؟ آیا او انسانی خردمند و باهوش است که نمی‌توان حرکات و رفتارهای او را پیش‌بینی کرد؟ تحلیل‌گران نظرات مختلفی دارند. با این حال، وب‌سایت سرشناس psychologytoday به‌تازگی مطلبی را با عنوان «الگوریتم ترامپ» منتشر کرده و در آن به این پرسش پاسخ داده است. نویسنده این مطلب دکتر گِرِگ هنریکس (Gregg Henriques)، متخصص روان‌شناسی بالینی، است و معتقد است رفتار ترامپ الگوریتم ساد‌ه‌ای دارد. در ادامه این مطلب را با هم می‌خوانیم.

این روزها یک اتفاق تکراری در خانه ما روی می‌دهد؛ همسرم که یک لیبرال است، هر وقت از سر کار به خانه برمی‌گردد حرف‌های خود را با این جمله شروع می‌کند: «باورت می‌شه ترامپ امروز فلان کار را کرده؟». واکنش من همیشه یکسان است. نه تنها حرف‌های او را باور می‌کنم، بلکه هیچ‌وقت فکر نمی‌کنم که ممکن است خلاف آن هم اتفاق افتاده باشد.

دلیل این رفتارم هم مشخص است. به نظر من رفتار ترامپ از یک الگوریتم انسانی بسیار ساده و ابتدایی پیروی می‌کند. الگوریتم یک روش کار یا رویه است که در ازای یک ورودی، یک خروجی تولید می‌کند. الگوریتم رفتاری ترامپ «خطای تایید خود» (self-serving bias) نام دارد که به قدرت و عظمت او مشروعیت می‌بخشد.
 

نمونه عملی الگوریتم خطای تایید خود، بازی کردن یک پسربچه ۱۱ ساله است. وقتی او در یک بازی رقابتی قرار دارد ممکن است برای توجیه شکست‌های خود این جملات را به زبان بیاورد: «خیلی نامردی بود»، «خیلی بدشانسی آوردم» و «درسته اون پسره مهارت بیشتری داشت و برنده شد، اما من از اون واقعا بهتر بازی کردم». الگوریتمی که در ذهن این پسربچه جریان دارد به این شرح است: هر اطلاعات مثبتی که در مورد مهارت من وجود دارد، نشانه‌ای است از توانایی و قدرت من در بازی کردن. در عوض، هر اطلاعات متضاد و منفی در ذهن او پاک می‌شود، بازتنظیم می‌شود و دیگر توصیفات از بازی مانند بدشانسی یا احمقانه بودن بازی در ذهن او جایگزین می‌شود تا در نهایت او از نظر روانی همچنان فکر کند که خوب و درست بازی می‌کند. روان‌شناس به این الگو، «استدلال انگیزشی» (motivated reasoning) می‌گویند که در آن فرد با توجه به تفسیر خود از موضوعات، تلاش می‌کند خوب‌ها را به خود و بدی‌ها را به عوامل بیرونی نسبت دهد. بسیاری از مردم استدلال‌گران انگیزشی خوبی هستند و در آن‌ها نتایج معمولا برآمده از اطلاعات واقعی نیست.

ترامپ نیز از این الگوریتم پیروی کرده و آن را با هویت بزرگ‌سال خودآگاه خود ترکیب می‌کند. او به‌شدت به این ایده باور دارد که لایق قدرت و عظمت است و تمامی اطلاعاتی که این موضوع را تایید می‌کنند درست و تمامی اطلاعاتی که این موضوع را زیر سوال می‌برند غلط و اشتباه‌اند.

اگر شما او را دوست داشته باشد و فکر کنید او آدم فوق‌العاده‌ای است، در نتیجه در نظر او شما هم فوق‌العاده هستید. اگر اخبار خوب و اطلاعات مثبتی در مورد او منتشر شود، از نظر او این اخبار موثق و معتبر هستند. به همین دلیل و براساس همین تفکر، او تا امروز، به عملکرد خود به‌عنوان رئیس جهمور آمریکا نمره بیست می‌دهد. از سوی دیگر، اگر شما به او انتقاد کنید، شما حتما انسان بدی هستید. اگر در مورد علمکرد او اطلاعات و اخبار منفی منتشر شود، این اخبار و اطلاعات اشتباه و جعلی‌اند.
 
اگر این الگوریتم را در مورد ترامپ لحاظ کنید، دیگر هیچ‌وقت از رفتارهای او شوکه و شگفت‌زده نمی‌شوید. در ماشین حساب خود دو را در دو ضرب کنید؛ الگوریتم موجود جواب را همیشه چهار نمایش می‌دهد. در مورد ترامپ هم همین‌گونه است. اگر به او بازخورد مثبت بدهید، از نظر او شما کارتان را خوب انجام می‌دهید. اگر بازخورد منفی بدهید، شما کارتان را بلد نیستید و اطلاعات‌تان اشتباه است. همانند پاسخ ماشین حساب، الگوریتم رفتارهای ترامپ نیز همیشه در مورد ورودی‌های مشخص، خروجی‌های مشخصی دارد.