نام‌گذاری ۴ عنصر جدید جدول تناوبی عناصر

4 عنصر جدید کشف شده جدول تناوبی عناصر نام‌گذاری شدند. این 4 عنصر نیهونیوم، موسکوویوم، تنسین و اوگانسون نام دارند و به ترتیب عناصر شماره 113، شماره 115، شماره 117 و شماره 118 جدول تناوبی هستند. این عناصر در ابتدای سال جدید میلادی کشف شدند اما تا ماه ژوئن هنوز نام‌گذاری نشده بودند.

بالاخره سازمان بین‌المللی استانداردسازی و نام‌گذاری مواد شیمیایی یعنی آیوپک (IUPAC) اسامی این 4 عنصر را معرفی کرد. اما اگر قصد خرید جدول تناوبی جدید با حضور 4 عضو تازه وارد آن را دارید فعلا دست نگه دارید چرا که این سازمان اسامی این عناصر را طبق قوانین و ضوابط 5 ماه دیگر ثبت رسمی خواهد کرد. طی این 5 ماه این اسامی برای نظرسنجی عمومی روی وب‌سایت آیوپک قرار می‌گیرند و در صورت تایید این عناصر با همین نام برای همیشه در جدول تناوبی جاخوش خواهند کرد.

اگر دقت کرده باشید نام برخی از عناصر این جدول دوره‌ای با پسوند یوم یا ium به اتمام می‌رسند که این پسوند نشان‌‌دهنده جایگاه این عناصر در جدول تناوبی است. بقیه نام عناصر با توجه به قواعد آیوپک بستگی به عامل کشف عنصر دارد. منظور از عامل کشف، عوامل دخیل در کشف عنصر هستند که از آن‌ها می‌توان به طور مثال به دانشمندی که در کشف عنصر بسیار موثر بوده است یا محل کشف عنصر یا اثر و مشخصه خاص عنصر و ... اشاره کرد. نام‌های پیشنهادی را آزمایشگاه یا آزمایشگاه‌هایی که در کشف عنصر جدید فعال و موثر بوده‌اند ارائه می‌دهند (منبع).
 
ژان ریدجک (Jan Reedijk) یکی از افراد مسئول در نام‌گذاری عناصر جدید در سازمان آیوپک در مورد نام‌گذاری این 4 عنصر چنین اظهار نظر کرده: «خوشحالم که نام‌گذاری این 4 عنصر بر اساس نام یک منطقه، شهر، کشور و یا دانشمند خاص انجام شده است. این نام‌ها معرف خوبی برای این عناصر هستند».

نیهونیوم با علامت اختصاری Nh نمایش داده می‌شود. همان‌طور که گفته شد این عنصر در خانه شماره 113 جدول تناوبی جای گرفته است. این عنصر نخستین عنصری است که توسط محققان آسیای شرقی نام‌گذاری شده و برای اولین بار، اسم آن از روی اقوام حاضر در یک منطقه انتخاب شده است. نیهون در حقیقت همان ژاپن است که به افتخار شناسایی این عنصر در این کشور با نام نیهونیوم نام‌گذاری شده است.

موسکوویوم با علامت اختصاری Mc نمایش داده می‌شود. همان‌طور که گفته شد این عنصر در خانه شماره 115 جدول تناوبی قرار گرفته است. عنصر شماره 115 به افتخار منطقه مسکو که موسسه مشترک تحقیقات فیزیکی در آن قرار دارد و تحقیقات منجر به کشف این عنصر در آنجا صورت گرفته است، موسکوویوم نام‌گذاری شده است.

تنسین با علامت اختصاری Ts نمایش داده می‌شود. همان‌طور که گفته شد این عنصر در خانه شماره 117 جدول تناوبی جای گرفته است. تنسین که از 117 پروتون برخوردار است، نام خود را به افتخار ایالت تنسی آمریکا دریافت کرده است. تنسی همانند مسکو، میزبان مراکز تحقیقاتی عناصر سنگین از جمله آزمایشگاه ملی اوک ریج (Oak Ridge National Laboratory)، دانشگاه تنسی (University of Tennessee) و دانشگاه واندربیلت (Vanderbilt University) است.
 
اوگانسون با علامت اختصاری Og نمایش داده می‌شود. همان‌طور که گفته شد این عنصر در خانه شماره 118 جدول تناوبی قرار گرفته است. اوگانسون نیز نام خود را از یوری اوگانسیان، فیزیک‌دان تجربی و محقق 83 ساله موسسه مشترک تحقیقات اتمی روسیه گرفته که در کشف چندین عنصر سنگین کمک کرده است. از معدود دفعاتی است که یک عنصر از روی اسم یک دانشمند زنده و در قید حیات نام‌گذاری می‌شود. از این نوع نام‌گذاری اسم دانشمندان در قید حیات بر روی عناصر، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

عنصر شماره 106 جدول تناوبی به افتخار دانشمند آمریکایی برنده جایزه نوبل گلن تئودور سیبورگ (Glenn Teodor Sjoberg) سیبورگیم نام‌گذاری شد. این اتفاق در زمان حیات این دانشمند رخ داد. همچنین دو عنصر شماره 99 و 100 نیز در زمان حیات آلبرت انیشتین (Albert Einstein) و انریکو فرمی (Enrico Fermi) به نام این دو محقق سرشناس نام‌گذاری شدند.  

کلیولند ایوانز (Cleveland Evans) استاد روانشناسی که مطالعاتی در زمینه اسامی و نام‌گذاری در دانشگاه بلوو در نبراسکا انجام داده، می‌گوید: «گرچه هیچ بحثی بر سر اعتبار و صحت نام‌گذاری عناصر شیمیایی وجود ندارد اما سازمان نام‌گذاری بین‌المللی یعنی آیوپاک این اسامی را برای نظرسنجی قرار می‌دهد تا زبان‌ها، گویش‌ها و فرهنگ‌های مختلف نظرات سازنده و حتی انتقادی خود را به‌راحتی مطرح کنند» (منبع). به هر حال باید منتظر ماند و دید که آیا این اسامی به صورت رسمی ثبت خواهند شد یا خیر.

منابع: iupac/ livescience/ livescience