درباره گوش کردن فعال؛ مهارتی که بسیاری از مردم فاقد آن‌اند

گوش کردن فعال یک فرایند فعال است. این فرایند نه تنها توجه کردن به گوینده است، بلکه هم‌زمان نشان دادن علامت‌های کلامی و غیرکلامی به گوینده است تا به‌نوعی نشان دهید که متوجه حرف‌های او هستید.

بیش‌تر مردم عملا به حرف طرف مقابل خود گوش نمی‌دهند.
افراد به طور میانگین هر دقیقه حدود ۲۲۵ کلمه صحبت می‌کنند اما به طور متوسط به ۵۰۰ کلمه در دقیقه گوش می‌دهند. بنابراین ذهن‌های ما از ۲۷۵ واژه پر است. این امر نشان می‌دهد که ما خیلی ساده حواس‌مان پرت شده و وقتی می‌خواهیم فعالانه به حرف‌های طرف مقابل خود گوش دهیم باید تلاش مضاعفی انجام دهیم. دلیل دیگر این موضوع خودخواه و خودمحور بودن برخی از ماست. ما دوست داریم مرکز توجه باشیم و در گفت‌وگو بیش از دیگران مورد توجه قرار بگیریم و حرف زدن باعث می‌شود به این هدف برسیم. به همین دلیل هم است که ما بیش از آن‌که بشنویم دوست داریم حرف بزنیم.

چگونه داشتن مهارت‌های گوش کردن فعال باعث می‌شود شما باهوش‌تر به نظر برسید؟
وقتی شما فعالانه گوش می‌دهید، در واقع دارید به طور مداوم به حرف‌های طرف مقابل، چه کلامی و چه غیرکلامی، واکنش نشان می‌دهید. این کار باعث می‌شود همکاران و رئیس شما فکر کنند که شما به‌سرعت واکنش نشان می‌دهید، می‌توانید به آن‌ها کمک کنید و در نتیجه انسان باهوشی هستید.

چگونه مهارت‌های گوش کردن فعال از شما چهره‌ای کاریزماتیک می‌سازد؟
«کنایه موجود در سخنور شدن این است که صحبت کردن مهم‌ترین بخش ماجرا نیست؛ گوش کردن است که شما را به‌یادماندنی می‌کند».

ماهیت ارتباط خوب با دیگران در نقشی است که شما در گوش کردن بازی می‌کنید نه حرف زدن. تصور کنید به دوستی رسیده‌اید و با او در مورد مشکلی که اخیرا برایش اتفاق افتاده صحبت می‌کنید. آن‌چه او به‌دنبالش است یک جفت گوش شنوا و قلبی پذیراست. در چنین مواقعی انسان با دوست خود صحبت نمی‌کند که مشکلش را حل کند بلکه به‌دنبال کسی است که به حرف‌های گوینده گوش کرده و او را درک کند. بنابراین، وقتی شما فعالانه به طرف مقابل خود گوش می‌دهید، می‌توانید از روی شناسایی تغییرات احساسی او، بهتر وضعیت او را درک کرده و در نتیجه می‌توانید نظرات دقیق‌تر و بهتری بیان کنید.  
 
در ادامه شما را با راه‌هایی آشنا می‌کنیم که استفاده از آن‌ها شما را شنونده فعال‌تری می‌کند:

مهارت‌های گوش کردن فعال: نشانه‌های کلامی
تفسیر کنید و گفت‌وگو را خلاصه کنید.
پس از گوش کردن به حرف‌های طرف مقابل، با بیان خلاصه حرف‌ها می‌توانید یک واکنش کوتاه از خود نشان دهید. وقتی شما حرف‌های طرف را تفسیر می‌کنید، می‌توانید بفهمید دقیقا گفت‌وگو چه جزئیاتی دارد و در مورد چیست و از زاویه‌ای دیگر ماجرا را بیان کنید. در عین حال، در این حالت گوینده می‌تواند بفهمد که شما چه دریافتی از حرف‌های او داشته‌اید و اگر سوتفاهم و برداشت اشتباهی وجود داشته آن را تصحیح کند.

از گوینده سوال بپرسید تا هم علاقه خود را به گفت‌وگو نشان دهید و هم مسائل روشن شود.
با بیان چند پرسش گوینده احساس می‌کند که به او توجه شده و واقعا به او گوش می‌دهید. شما می‌توانید با پرسیدن جزئیات بیش‌تر از دل حرف‌های گوینده، علاقه خود را به موضوع نشان دهید. برای مثال، فرض کنید سر صبح رئیس‌تان، شما را صدا کرده و کارهای مختلفی را به شما واگذار کرده و گفته که همه این کارها بسیار مهم‌اند و زمان زیادی هم برای انجام آن‌ها وجود ندارد. اما در سراسر مکالمه، شما می‌توانید به کارهایی توجه کنید که او بیش از بقیه روی آن‌ها تاکید می‌کند. بنابراین، وقتی رئیس شما حرف‌هایش به پایان می‌رسد، می‌توانید از او بپرسید: «به نظر می‌رسه کارهای الف و ب بیش از بقیه زمان می‌بره و تمرکز شرکت هم در حال حاضر روی این کارهاست. پس باید اول کارهای الف و ب رو انجام بدم؟» در این حالت رئیس شما از این‌که به‌دقت به حرف‌های او گوش کرده‌اید شگفت‌زده می‌شود و در نتیجه فکر می‌کند که شما کارمندی هستید که او را درک کرده و افکار مشترکی با او دارید؛ در نتیجه روابط شما با او نزدیک‌تر شده و شرایط بهتری در محل کار خود پیدا می‌کنید.
 
مهارت‌های گوش کردن فعال: نشانه‌های غیرکلامی
ارتباط چشمی مناسبی ایجاد کنید.
ایجاد ارتباط چشمی با گوینده امری طبیعی است و او را به حرف زدن تشویق می‌کند. این کار نشان می‌دهد شما واقعا به حرف‌های او گوش می‌دهید و تلاش می‌کنید محتوای حرف‌های او را درک کنید. با این حال، به نوع نگاه کردن خود به دیگران توجه کنید و مطمئن شوید که شیوه شما آرام است و خیلی زننده و تهدیدآمیز نیست. همچنین به مدت زمان ارتباط چشمی هم توجه کنید چراکه در این حالت افراد خجالتی احساس دستپاچگی می‌کنند.

حالت بدنی خود را باز و پذیرا نگه دارید.
داشتن یک حالت بدنی باز و پذیرا در برابر گوینده به او کمک می‌کند تا ارتباط بهتری با شما برقرار کند. برای مثال با کمی به جلو خم شدن و گذاشتن سر خود روی یکی از دست‌ها، به گوینده می‌فهمانید که فعالانه به حرف‌های او گوش می‌کنید و گوینده را به حرف زدن بیش‌تر ترغیب می‌کنید.

با سر تایید کنید و لبخند بزنید.
اگر در حین گوش کردن به حرف‌های طرف مقابل خود با سر او را تایید کنید و به او لبخند بزنید، گوینده حس خوبی خواهد داشت و حرکت شما را به نشانه مثبت و تایید برداشت می‌کند. با این کار نشان می‌دهید که با حرف‌های او موافق‌اید و خب همه انسان‌ها عاشق تایید شدن‌اند. همچنین با این کار نشان می‌دهید شما از محتوای کلام او لذت می‌برید. برای مثال، تصور کنید همکار شما در حال ارائه رویکرد خود برای حل مشکلات پیش‌آمده است. اگر با حرف‌های او موافق باشید و با سر تایید کنید و لبخند بزنید، در واقع دارید راه‌کارهای او را تایید می‌کنید. این کار به‌سرعت ترس او را کاهش داده و اعتماد به نفس‌اش را افزایش می‌دهد. گوش دادن فعال شما زمانی از همیشه قدرت‌بخش‌تر می‌شود که باقی افراد حاضر در جلسه احساس کسلی و خستگی کنند.

یک ترفند کوچک: زبان بدن گوینده را تقلید کنید.
یک ترفند برای برقراری ارتباط غیرکلامی این است که خیلی ساده زبان بدن گوینده را تقلید کنید. این کار زمانی اثربخش است که گوینده در حال صحبت کردن درباره اتفاقات احساسی باشد. این کار باعث می‌شود که گوینده فکر کند شما کاملا با او هم‌ذات‌پنداری و هم‌دلی می‌کنید.