زنان باهوش‌ترند یا مردان؟

مسئله هوش و اندازه‌گیری ضریب هوشی موضوعی است که قدمتی طولانی در تاریخ دارد. اگر از اشخاص مختلف راجع به هوش توضیح و تفسیری بخواهید تقریبا همه افراد یک توضیح مبهم و گنگ نسبت به این موضوع دارند چراکه واقعا نمی‌توان یک توضیح کاملا مشخص و واضح برای این واژه مطرح کرد.
 
متخصصان بر این باورند که هوش ثمره واكنش عمومی سلول‌ها و مراكز مغزی با یکدیگر است. امروزه روان‌شناسان تعریف جدیدی از بهره هوشی ارائه می‌کنند که شامل دو بخش هوش منطقی و هوش هیجانی است. بدین مفهوم که هوش تنها حل مسائل پیچیده فیزیک و ریاضی و یا به‌خاطرسپاری مفاهیم علوم زیستی نیست بلکه واکنش درست و منطقی فرد در یک موقعیت اضطراب‌زا و متشنج و تصمیم‌گیری قاطع و به‌جا نیز بخشی از هویت هوش و درایت یک فرد را شامل خواهد شد.
 
بحث ضریب هوشی و تفاوت دخترها و پسرها موضوعی است که همیشه مطرح بوده و هست. فارغ از تعصبات گروهی زنانه و مردانه بحث منطقی در این خصوص کم‌تر مورد گفت‌وگو قرار می‌گیرد. زنان با به رخ کشیدن آمار قبولی کنکور و مردان با به رخ کشیدن مهارت‌شان در تعمیر موتور خودرو همواره سعی می‌کنند گروه خود را از دیگری برتر بشمارند. اما مسئله بسیار پیچیده‌تر از این است. تفاوت‌های فردی میان زنان و مردان می‌تواند در میزان ضریب هوشی موثر باشد اما این تنها عامل نیست. به طور کلی روان‌شناسان دو فاکتور محیط و وراثت را در تعیین ضریب هوشی موثر می‌دانند، از طرفی جامعه‌شناسان معتقدند محیط (اجتماعی که فرد در آن متولد می‌شود، رشد می‌کند و تحت ‌تاثیر آن است) بیش از هر چیزی در بهره‌مندی از هوش تاثیرگذار است.
 
جامعه‌شناسان بر این باورند که تفاوت‌های زن و مرد معلول تفاوت‌های رفتاری است که جامعه در مورد آنان پیش می‌گیرد. یعنی این اجتماع است که سبب بروز گرایش‌های متفاوت در آن‌ها می‌شود. در حالی که یک زن می‌تواند مهندس مکانیک موفقی باشد جامعه نقش پرستار را برای او بیش‌تر می‌پسندد. این مسئله تنها در جوامع سنتی همچون ایران مطرح نیست و در تمام دنیا برخی گرایش‌ها به زنان و مردان تحمیل می‌شود. حتی مسئله بغرنج‌تر از این هم می‌شود وقتی پای نژادپرستی در میان باشد. چند دهه قبل زمانی که سیاه‌پوستان هنوز تحت سلطه سفیدپوستان بودند این عقیده به آن‌ها تحمیل می‌شد که هوش افراد سفیدپوست از رنگین‌پوستان بیش‌تر است. این که وارثت و ‌ژن‌ها در بروز بخشی از هوش موثر هستند امری بدیهی است اما نباید فراموش کرد که محیط اجازه شکوفایی استعدادها را صادر می‌کنند. در جامعه‌ای که سفیدپوستان درآمد بالاتری دارند، در مدارس بهتری تحصیل می‌کنند و از شأن و منزلت اجتماعی بالاتری برخوردار هستند، قطعا زمینه شکوفایی استعدادهای بالقوه برای آنان مهیاتر خواهد بود.
   
برتری داشتن بر دیگری امری نسبی است، ضمن این که باید توجه داشت که سنجش هوش بسیار پیچیده است و نتیجه دقیق و قابل استنادی از آزمون‌های هوش نمی‌توان اظهار داشت. وضعیت آزمون‌شونده، آزمون‌گیرنده، شرایط آزمون، نوع سوالات، حتی ترتیب سوالات و بسیاری موارد دیگر در نتیجه آزمون موثر است. در هر صورت در این مورد به‌خصوص، پذیرش اصل برابری زن و مرد نیز کاربرد ندارد. اصل «عدم تفاوت» و «تفاوت» زن و مرد در قرن نوزدهم با پدیده‌هایی همچون فمینیسم و محیط زیست‌گرایی قوت گرفت. سنجش برتری‌های جنسیتی در اواخر این قرن به‌قدری رونق گرفت که دیگر از بحث تساوی خارج شده و به برتری‌جویی کشیده شده بود. اما واقعا کدام گروه از نسل بشر هوشمندتر از دیگری است؟ پاسخ به این سوال باز به تعریف ما از هوش برمی‌گردد.
 
اگر تعریف و مصادیق کلی از این عبارت را مدنظر بگیریم باید اذعان کرد که در برخی موارد زنان و در برخی موارد مردان باهوش‌تر از دیگری هستند. مغز مرکز فرماندهی و جایگاه هوش است. مغز دارای دو نیم‌کره است که هر نیم‌کره مسئول پردازش و تحلیل نوع خاصی از داده‌هاست. در بررسی واکنش‌های مغزی و آنالیز عمل‌کرد سیستم مغزی که با دستگاه‌های ام.آر.آی و تکنیک رادیوگرافی انجام شده، عصب‌شناسان دریافتند که مغز زنان دارای اتصالات و ارتباط‌های بيش‌تری بين دو نيم‌کره چپ و راست است. از این رو مغز زن‌ها «عمومی‌تر» عمل می‌کند، به اين معنا که زنان این قابلیت را دارند که هم‌زمان از هر دو نيم‌کره راست و چپ مغز برای حل مسائل کمک بگیرند و تقسیم کار جدی بین نیم‌کره‌های مغز اتفاق نیفتاده است. به همین دلیل است که اگر يکی از نيم‌کره‌های مغز در زنان آسيب ببيند، نيم‌کره ديگر که قادر به کپی کردن تمامی قابليت‌های نيم‌کره تخريب‌شده است و این توانایی را دارد که تمامی عمل‌کردهای زندگی و مسئولیت‌های نیم‌کره آسیب‌دیده را جبران کند. از آن‌جا که حجم داده‌ها در رابط بین دو نیم‌کره مغز در زنان بیش‌تر از مردان است، زنان در گردآوری و آنالیز و پردازش اطلاعات محيطی نسبت به مردان موفق‌تر هستند و می‌توانند در یک لحظه چند کار را با هم انجام دهند. نوع پردازش اطلاعات در زنان نسبت به مردان بسیار پیچیده‌تر است. ضمن این که زنان در مهارت‌های گفتاری نیز از مردان کارآمدتر هستند. همچنین زنان می‌توانند اطلاعاتی را برای مدت کوتاهی در حافظه خود نگه دارند که با هم هیچ ارتباطی ندارند و حتی به خود آن‌ها نیز مربوط نیست. به دلیل نوع ساختار مغزی‌شان زنان در انجام کارهای ظریف مهارت بیش‌تری دارند.
   
در عوض مغز مردان بزرگ‌تر از مغز زنان است، شاید این مسئله را به جثه مردان مربوط بدانید اما اين اختلاف اگر با ابعاد اندازه‌گيری‌شده بدن چون ارتفاع و سطح بدن نیز لحاظ شود باز اختلاف در این زمینه وجود دارد. مغز مردان «تخصصی‌تر» از مغز زنان است و سیستم پردازش اطلاعات در مردان یک سیستم نظام‌مند و ماشینی است. به دلیل نوع ساختار مغزی مردان در مقايسه با زنان، آن‌ها از سرعت تصميم‌گيری و قابليت درک بيش‌تری برخوردار هستند. ارتباط کم‌تر بین دو نیم‌کره مغزی در مردان باعث شده تا آن‌ها در استدلاهای انتزاعی و هوش ديداری-فضايی مهارت بیش‌تری داشته باشند. مردها در انجام کارهایی که نیاز به فعالیت جسمی و تمرکز دارد موفق‌تر هستند. 
 
جیمز رابرت فلین (James Robert Flynn) یکی از برترین متخصصان این رشته بعد از مطالعات فراوان و انجام تست‌های مختلف هوش بین زنان و مردان در نهایت رای به تساوی هوش زنان و مردان داد. نظر شما خواننده گرامی چیست؟ زنان باهوش‌تر هستند یا مردان؟
 
منابع: punchng/ debate/ psychologytoday/ forbes/ psychologytoday/ theguardian

پیشنهاد می‌کنیم مطالب زیر را نیز مطالعه کنید:
۱۰ راه ساده برای تقویت ذهن و هوش (لینک)
مردانی که با زنان باهوش ازدواج می‌کنند، بیش‌تر عمر می‌کنند (لینک)
۷ عادت افرادی که هوش هیجانی بالایی دارند (لینک)
اگر این 10 کار را انجام نمی‌دهید، EQ شما بالا است (لینک)
شش روش برای بالا بردن هوش هیجانی و شانس موفقیت (لینک)
آشنائی با AQ و عوامل موثر در موفقیت: IQ, EQ, WQ (لینک)