فرود تاریخی راکت فضایی SpaceX

شرکت حمل و نقل بار فضایی SpaceX توانست پس از تحویل محموله‌ی باری به ایستگاه بین‌المللی فضایی فرودی موفقیت‌آمیز در دریا و بر روی یک شناور بدون سرنشین داشته باشد.

تا چندین دهه‌ قبل سفر به فضا و حضور انسان بر سطح ماه بخشی از تخیلات ما محسوب می‌شد، اما سال‌ها گذشت و ما توانستیم با دانش خود رویای دیروز را به حقایق امروز زندگی خود بدل کنیم. خبر داغ چند روز گذشته‌ی دنیای نجوم و تکنولوژی حول حمل و نقل فضایی شکل گرفت و اسپیس‌ایکس (SpaceX) توانست راکت فالکون ۹ (Falkon 9) خود را به سلامت بر عرشه‌ی شناور بدون سرنشین فرود آورد.
تا کنون یکی از جنبه‌های پرهزینه‌ی اکتشافات فضایی ارسال محموله‌های مورد نیاز پرسنل ایستگاه بین‌المللی فضایی (ISS) بوده است. تا به حال ناسا و موسسات فضایی دولتی سایر کشورها شخصا این وظیفه‌ی خطیر را بر عهده داشته‌اند، ولی گویی صنعت حمل و نقل فضایی دچار تحولی بزرگ شده و به سمت و سوی جدیدی می‌رود.هم اکنون ناسا برای حمل محموله‌ها فضایی خود با سه شرکت خصوصی قراردادهایی بسته تا آنها وظیفه‌ی ارسال و تحویل محمولات فضایی را بر عهده گیرند.

از SpaceX و آقای ایلان ماسک Elon Musk شروع می‌کنیم. ایلان ماسک یکی از سرشناس‌ترین شخصیت‌های دنیای مدیریت و تکنولوژی محسوب می‌شود. ماسک که در پرونده‌ی کاری خود مدیریت پی‌پل (Paypal) و تسلاموتورز را نیز به عهده دارد، این بار تصمیم گرفت قدمی به بلندی فاصله‌ی زمین تا ایستگاه بین‌المللی فضایی و حتی شاید به بلندی فاصله‌ی زمین تا مریخ بردارد.

ایلان ماسک SpaceX را در ژوئن ۲۰۰۲‌ بنیان گذاشت. ایده‌ی اصلی این بود که بروکراسی اداری پیچیده‌ی ناسا و سازمان‌های فضایی دیگر کشورها باعث می‌شود که محموله‌های فضایی با قیمتی بسیار بالاتر از هزینه‌ی معمول به ایستگاه بین‌المللی تحویل و از طرف دیگر راکت‌های یک بار مصرف هزینه‌های بسیاری را بر پروژه‌های تحقیقاتی تحمیل می‌کنند. ایده‌ی بسیار بزرگ و پیچیده‌ای در اجرا بود. شاید برای بسیاری این سوال مطرح شده باشد که چطور یک راکت می‌تواند دوباره به جو زمین بازگردد و بدون چتر و قبل از برخورد با زمین وارونه شده و بر روی زمین فرودی موفقیت‌آمیز داشته باشد. تا کنون SpaceX چهار تلاش برای فرود بر روی سطح شناور داشته که عموما ناموفق بوده‌اند. به طور مثال در تلاش چهارم راکت پس از فرود بر روی یکی از پایه‌های خود خم و بر روی سطح شناور سقوط کرد.
 

جمعه‌ی گذشته SpaceX توانست در پنجمین تلاش  خود توسط راکت فالکون ۹یک کپسول باری به نام Dragon، حاوی حدودا ۳۰۰۰ کیلوگرم تجهیزات و منابع مورد نیاز ایستگاه بین‌المللی فضایی را تحویل دهد و سپس به سلامت در سطح کشتی بدون سرنشینی فرود  آید. این فرود موفقیت‌آمیز را می‌توان برگی جدید در حمل و نقل فضایی دانست. در پی این موفقیت افراد و نهادهای صاحب‌نامی همچون باراک اوباما و ناسا این موفقیت  بزرگ را به SpaceX تبریک گفتند.

آقای ماسک پس از این موفقیت اظهار کردند که این تازه آغاز مسیر است و می‌توان با استفاده از این تکنولوژی هزینه‌ی باربری فضایی را به شدت کاهش داد و همین‌طور در زمان نیز صرفه جویی جدی کرد. با این تکنولوژی جدید حتی می‌توان محموله‌های باری را به صورت هفتگی به فضا ارسال کرد. وی افزود: «موفقیت ما زمانی رقم می‌خورد که خبر موفقیت در تحویل و فرود برای مردم به یک خبر تکراری و خسته‌کننده بدل شود.»
 

چطور می‌توان از SpaceX و آقای ماسک صحبت کرد اما از بلو اوریجین (Blue Origin) و آقای جف بزوس چیزی نگفت؟ بزوس هم که مانند ایلان یکی از مدیران بسیار موفق به حساب می‌آید، در پرونده‌ی کاری خود بنیان‌گذاری و مدیریت آمازون، یکی از ابرشرکت‌ها دنیا، را بر عهده دارد. بزوس نیز با ایده‌ی مشابهی وارد رقابت شرکت‌های خصوصی در حمل و نقل فضایی شد و شرکتی به نام Blue Origin را  با سرمایه‌ی خصوصی پایه‌گذاری کرد. بر اساس گزارش‌ها Blue Origin نیز توانسته‌ سه فرود موفقیت‌آمیز آزمایشی داشته باشد ولی با توجه به سیاست سکوت خبری، جزئیات زیادی از ماموریت‌ها و پروژه‌های آن‌ها در دست ما نیست. البته این را می‌دانیم که راکت‌های Blue Origin بسیار کوچک‌تر از راکت‌های SpaceX بوده و آنها راکت‌ها را در صحراهای آمریکا و بر روی زمین فرود آورده‌اند.
 

SpaceX با موفقیت خود توانست اثبات کند که به احتمال زیاد آینده‌ی حمل و نقل فضایی در دست شرکت‌های خصوصی خواهد بود و با توجه به سرمایه‌گذاری و تحقیقات ویژه‌، آنها در آینده‌ای نه چندان دور وارد رقابت ارسال انسان به خارج از جو و حتی به مریخ خواهند شد. 
نویسنده‌ی این متن هم در تخیل خود امیدوار است که با وجود چنین پروژه‌های بلندپروازانه و حیرت‌آوری، حمل و نقل مسافر به فضا به پایین‌ترین قیمت خود برسد و صاحب این قلم بتواند تعطیلات تابستان خود را در کنجی دنج باصفا از سیاره‌ی سرخ سپری کند!

منابع:
Space.com | Spacex.com | theguardian.com