تاثیر نواختن موسیقی بر مغز

آیا می‌دانید هر بار که موسیقیدان‌ها شروع به ساز زدن می‌کنند، درون مغزشان آتش بازی به راه ‌می‌افتد؟ از بیرون ممکن است که آرام و متمرکز، در حال نواختن موسیقی و انجام حرکت‌های دقیق و حساب شده مورد نیاز به نظر برسند، اما در مغزشان هل هله‌ای برپا است.
اما چطور این را می‌دانیم؟
در ده های اخیر، دانشمندان علوم اعصاب پیشرفت‌های عظیمی را در فهم چگونگی عملکرد مغز با کنترل آن در زمان‌های واقعی به وسیله ابزارهایی مانند FMRI و اسکنرPET کرده‌اند.
وقتی افراد به این ابزار ها (ماشین ها) وصل می شوند، فعالیت هایی مثل مطالعه یا حل کردن مسائل ریاضی، هر کدام بخشی منطبق بر مغز دارند که می شود آن ها را مورد مشاهده قرار داد.
اما وقتی پژوهشگران برای شرکت کنندگان ترتیب گوش کردن به یک موسیقی را دادند، درون مغز آن ها چیزی به غیر از آتش بازی ندیدند. مکان های مختلفی از مغزشان که صدا را پردازش می کرد، به طور همزمان با هم روشن می شدند؛ به صورت جداگانه برای فهم عناصری مثل ملودی و ریتم و بعد همه را با هم جمع می کرد تا به یک تجربه موسیقی بی همتا برسد. مغز ما همه این فعالیت ها را در کسری از ثانیه بین زمانی که اولین بار موسیقی را می شنویم و پاهایمان شروع به ضربه زدن می کند، انجام می دهد.
اما وقتی دانشمندان توجهشان را از مطالعه روی شنوندگان موسیقی به موسیقیدان ها معطوف کردند، آتش بازی کوچک حیاط پشتی تبدیل به یک جشن تمام عیار شد. مشخص شد که با این حال که گوش دادن به موسیقی مغز را درگیر فعالیت های نسبتا جالبی می کند، نواختن موسیقی با کارکرد کل مغز مساوی است.

دانشمندان علوم اعصاب شاهد روشن شدن نواحی مختلفی از مغز بودند که همزمان اطلاعات متفاوتی را در ترتیبی سریع، پیچیده، در هم تنیده و شگفت آور پردازش می کند.
اما موسیقی چه ویژگی دارد که مغز را روشن می کند؟
این تحقیق هنوز تقریبا جدید است؛ اما دانشمندان علوم اعصاب در این رابطه ایده خیلی جالبی دارند. نواختن یکی از آلات موسیقی در حقیقت همه قسمت های مغز به خصوص بخش های دیداری، شنیداری و مناطق مرتبط به حرکات عضلانی کورتکس (ماده خاکستری که 80 درصد مغز انسان را تشکیل می دهد) را همزمان درگیر می کند. مانند هر تمرین دیگری، تمرین منظم و سازمان یافته در نواختن موسیقی، عملکردهای مغز را تقویت می کند و به ما اجازه می دهد که این توانایی را به بقیه فعالیت ها منتقل کنیم.
مشخص ترین تفاوت بین گوش دادن به موسیقی و نواختن این است که دومی به مهارت های عضلانی نیز نیازمند است که توسط هر دو نیمکره مغز کنترل می شود. همچنین نواختن موسیقی دقت و ظرافت بخش زبانی و ریاضی را هم در هم می آمیزد که در آن نیمکره چپ همراه با زمینه خلاقانه و بدیعی که نیمکره راست در آن بهتر است، بیشتر درگیر می شود.
با توجه به این دلایل، کشف شده که نواختن موسیقی حجم و فعالیت جسم پینه ای مغز که پل میان دو نیمکره مغز است را افزایش داده و اجازه می دهد که پیام ها سریع تر و از راه های متفاوت تری درون مغز پخش شوند.
ممکن است که این فرایند به موسیقیدان ها اجازه دهد مشکلاتشان را هم در موقعیت های اجتماعی و هم آکادمیک موثرتر و خلاقانه تر حل کنند.
چون موسیقی شامل کارهای فیزیکی و دستی و درک مفاهیم عاطفی و پیامش هم می شود، عموما موسیقیدان ها از سطح بالاتری از مهارت های اجرایی برخوردار هستند؛ گروهی از فعالیت های به هم پیوسته که شامل برنامه ریزی، استراتژی و توجه به جزئیات می شود و نیازمند تحلیل همزمان هر دو جنبه درک و شهودی است. این توانایی همچنین بر چگونگی کارکرد سیستم حافظه تاثیر می گذارد و قطعا موسیقیدان ها عملکرد بهتری درون حافظه از خود نشان می دهند.
مطالعات نشان می دهد که موسیقیدان ها بیشتر از مغز خود به صورت یکپارچه استفاده می کنند تا به هر خاطره ای برچسب متفاوتی مثل عقلانی، احساسی، صوتی و متنی بزنند؛ مانند یک موتور جست و جوی اینترنتی خوب.
از کجا می‌دانیم که تمام این مزایا فقط منحصر به موسیقی است و هنرمندان، ورزشکاران یا حتی افراد باهوش را شامل نمی‌شود؟
دانشمندان علوم اعصاب این مباحث را بررسی کرده و تاکنون فهمیده‌اند که جنبه‌های هنری و زیبایی شناسی نواختن یکی از آلات موسیقی با هر فعالیت دیگری که مطالعه شده است (مثل ورزش و بقیه هنر ها) فرق دارد. مطالعات تصادفی شرکت کننده‌های زیادی که در آغاز سطح مشابهی از عملکرد ادراکی و پردازش عصبی خود نشان دادند، مشخص کرد آن هایی که دوره‌ای تحت تاثیر آموزش موسیقی قرار گرفتند، در مقایسه با دیگران بهبودی بیشتری در مناطق مختلف مغز نشان داده اند.
این پژوهش جدید درباره فواید روانی نواختن موسیقی است که درک ما را از عملکردهای روانی بیشتر، ریتم های درونی و تاثیرات متقابل پیچیده ای که ارکستر خارق العاده مغزمان می سازد، آشکار می کند.