بررسی زندگی و مرگ

آیا اساسا چیزهای زنده و مرده با هم تفاوتی دارند یا خیر؟! فیزیکدانی به نام آقای اروین شرویدینگر حیات را این طور تعریف کرده است: "چیزهای زنده از زوال و نابودی دوری کرده و به وضع بی نظمی و تعادل میرسند!"
اما این (جمله) به چه معناست؟ بیایید جهان را پوشه ی دانلود شما در نظر بگیریم! (که) به صورت منظم شروع شده و کم کم به مرور زمان بی نظم (و نامرتب) میشود. با صرف (وقت) و  انرژی شما میتوانید (به آن نظم بخشیده و)  آن را مرتب کنید. این همان کاریست که موجودات زنده انجام میدهند.
اما حیات دقیقا" چیست؟

تمام موجودات زنده در این سیاره از سلول ساخته شده اند. اساسا" سلول، یک روبات بر پایه ی پروتئین ؛ اینقدر کوچک است که نمیتواند چیزی را تجربه یا احساس کند. سلول ویژگی ها و خصوصیاتی را که ما به حیات و زنده بودن نسبت میدهیم را دارد.
سلول دیواره ای دارد که آنرا از اطرافش جدا کرده و نظم میبخشد، خودش را تنظیم و تعدیل میکند و حالتی پایدار را حفظ میکند،
تغدیه میکند تا زنده بماند، رشد و توسعه می یابد، به محیط واکنش نشان میدهد و تحت تاثیر تکامل قرار میگیرد و تکثیر میشوند.

اما هیچ کدام از چیزهایی که یک سلول را میسازند، زنده نیستند! مواد با مواد دیگر واکنش داده و واکنشهای زنجیره وار دیگری را سبب میشوند. در یک سلول، در هر ثانیه حدود میلیونها واکنش شیمیایی انجام میگیرد که ارکستر پیچیده ای را تشکیل میدهند! یک سلول میتواند  چندین هزار پروتئین (مختلف) تولید کند . بعضی از آنها بسیار ساده و یعضی دیگر بسیار پیچیده اند.

ماشینی را در نظر بگیرید که با سرعت 100 کیلومتر بر ساعت در حال حرکت است و دایما" تمام قسمت های خودش را با چیزهایی که از کنار خیابان جمع میکند؛ بازسازی میکند! این همان کاریست که سلولها انجام میدهند. اما هیچ کدام از قسمت های سلول زنده نیستند. همه ی آنها اجزای مرده ای هستند که با قوانین جهان کار میکنند. بنابراین؛ (آیا) حیات مجموعه ی تمام واکنشهای در حال انجام است؟!

(همه ما میدانیم که) سرانجام همه ی موجودات زنده میمیرند. هدف تمام این فرآیند ها جلوگیری از مرگ - با تولید واحدهایی جدید به نام دی ان ای- است. حیات  تا حدی  (از یک نظر)؛  فقط چیزهای ست که اطلاعات ژنتیکی را حمل میکنند.
همه ی موجودات زنده تحت تاثیر تکامل قرار دارند و دی ان ای ایی که بهترین موجود زنده را تولید کند در جرخه ی حیات باقی می مانند. بنابراین؛ (آیا) دی ان ای خودِ حیات است؟!

اگر دی ان ای را از پوسته ی خود بیرون بیاوریم با یک مولکول بسیار پیچیده روبرو خواهیم شد. اما (دی ان ای) به تنهایی نمیتواند هیچ کاری انجام دهد. اینجاست که ویروس ها همه چیز را پیچیده تر میکنند! آنها اساسا" رشته ایی از دی ان ای یا آر ان ای در یک قشر بسیار کوچک هستند که برای فعالیت به سلول نیاز دارند.  ما مطمئن نیستیم که آنها جز موجودات زنده قرار میگیرند یا نه! با این وجود؛ 225 میلیون متر مکعب ویروس بر روی زمین وجود دارد!و اصلا" اهمیتی نمیدهند که ما درباره ی شان چه فکری میکنیم. حتی ویروسهایی وجود دارند که به سلولهای مرده حمله کرده و از آنها به عنوان میزبان استفاده کرده؛ آنها را دوباره زنده میکنند! که باعث پیچیده تر شدن موضوع میشود.

یا میتو کُندری! آنها نیروگاه های اغلبِ سلولهای پیچیده هستند که زمانی باکتری های زنده ی آزادی بودند که برای همزیستی وارد سلولهای بزرگتر شدند. آنها هنوز دی ان ایِ خاصِ خود را دارند و می توانند تکثیر شوند؛ اما دیگر زنده نیستند. آنها مُرده اند! بنابراین؛ آنها حیاتِ خود را برای بقای دی ان ای شان فدا کرده اند. بدین معنی که موجودات زنده برای بقای کد های ژنتیکی شان میتوانند به مواد مرده تکامل پیدا کنند!

بنابراین؛ ممکن است حیات، اطلاعاتی باشد که باقی ماندن (خودشان) را تضمین میکنند؟!
اما هوش مصنوعی چطور؟!
بر طبق تعاریف رایج ما؛ ما به ساخت زندگی مصنوعی در کامپیوترها بسیار نزدیک شده ایم. اینجا فقط بحث زمان مطرح است تا تکنولوژی ما به آن حد برسد. و این یک موضوع علمی- تخیلی هم نیست؛ انسانهای باهوش زیادی مشغول کار بر روی این (پروژه) هستند.

حالا (شما) حتی میتوانید ویروسهای کامپیوتر را زنده فرض کنید. هوووم! خب پس حیات چیست؟ مواد، فرآیندها، دی ان ای یا اطلاعات؟ به (همین) سرعت خیلی گیج کننده شد! (درسته؟) چیزی که مسلم است این است که: تصور اینکه حیات اساسا" با اشیا غیر زنده تفاوت دارد و به دلیل اینکه آنها شامل اجزای غیرغیر مادی هستند یا با اصول (و قواعد) مختلفی کنترل میشوند - کاملا" اشتباه است.

قبل از چارلز داروین انسانها بین خود و بقیه ی موجودات زنده تمایز قائل میشدند و (بر این باور بودند که) ما (انسانها) چیزی جادویی و منحصر بفرد داریم که ما را (از بقیه ی جانداران) خاص و متمایز میکند. (اما) هنگامی که بپذیریم ما هم مانند بقیه ی موجوداتِ زنده محصول تکامل هستیم؛ دیگر خودمان را (از بقیه ی جانوران) متمایز نمیدانیم.

اما هرچه بیشتر به عملکرد حیات و کارهایی که کامپیوتر میتواند انجام دهد پی میبریم؛ به ساخت اولین ماشینی که با تعریف ما از حیات متناسب باشد؛ نزدیک تر شده؛ تصویر ما(ن) از خودمان دوباره بیشتر به خطر می افتد! و این دیر یا زود اتفاق خواهد افتاد!

حالا یک سوال دیگر (برای شما): اگر همه چیز در جهان از مواد مشابه ساخته شده اند؛ (آیا) این بدان معنی ست که همه چیز در جهان مُرده است یا همه چیز در جهان زنده است؟!

و این فقط یک سوال پیچیده (و گیج کننده) است!
آیا این بدین معنی ست که ما هرگز نمیمیریم؛ زیرا از ابتدا اصلا" زنده نبوده ایم؟ آیا مرگ و زندگی پرسشی نامربوط است که ما تاکنون متوجه آن نشده ایم؟ آیا ممکن است ما خیلی بیشتر از آنچه فکر میکنیم، عضوی از جهان اطراف مان باشیم؟

به ما نگاه نکنید! (منتظر جوابِ ما نباشید!) ما هیچ جوابی برای شما جز سوالاتی برای فکر کردن نداریم. نهایتا"؛ فکر کردن  به چنین سوالاتی ست که به ما احساس زنده بودن و قدری آسودگی (خاطر) میدهد.