اگه نخوابیم چی میشه؟

در 1965 "رندی گاردنر" داشن‌آموز دبیرستانی 17 ساله، 264 ساعت نخوابید. این مدت برابر 11 روزه؛ و گاردنر این کار رو برای این انجام داد که ببینه چقدر می‌تونه از عهده بی‌خوابی بر بیاد. روز دوم، چشماش نمی‌تونستن روی چیزی متمرکز بشن. بعدش حس لامسه‌اش رو از دست داد. روز سوم، رفتارش پرخاشگر شد و حرکاتش ناهماهنگ بود. در پایان آزمایش در تلاش بود که تمرکز داشته باشه، حافظه کوتاه مدتش مشکل پیدا کرد، دچار پارانویا (روان گسیختگی) شد و شروع به هذیان گفتن کرد.
اگرچه گاردنر بدون هیچ گونه مشکلات جسمی و روحی طولانی مدتی در نهایت بهبود پیدا کرد، اما بی‌خوابی برای بقیه افراد می‌تونه باعث بهم ریختگی هورمونی، بیماری و حتی در مواقعی که  خیلی شدید باشه باعث مرگ بشه. تنها در صورتی می‌تونیم دلیل این مشکلات رو بدونیم که، بفهمیم اصلا چرا می‌خوابیم.
این رو می‌دونیم که خواب ضروریه و افراد بالغ به 7 تا 8 ساعت و نوجوان‌ها به 10 ساعت خواب شبانه نیاز دارن. بدن ما به مغزمون پیام می‌فرسته که خسته‌ست و محیط اطراف هم پیام میده که هوا تاریکه. افزایش در مواد شیمیایی مربوط به خواب، مثل آدنوزین و ملاتونین، اگه به میزان کمی هم به ما القا بشه. تنفسمون رو آهسته تر، ضربان قلبمون رو کند‌تر و ماهیچه‌هامون رو به استراحت وا می‌داره.
این خواب غیر REM زمانیه که DNA ما بازسازی می‌شه و بدنمون خودش رو برای روز بعدی آماده  می‌کنه. در آمریکا تخمین زده می‌شه که حدود 30% از بزرگسالان و 66% از نوجوان‌ها دچار کم‌خوابی مزمن هستن. این امر فقط یه آسیب کوچیک نیست، بلکه بیدار موندن‌های طولانی میتونه باعث آسیب‌های جدی جسمی بشه. وقتی که ما کم می‌خوابیم، یادگیری، حافظه، خلق و خو و زمان انجام واکنش‌هامون تحت تاثیر این بی‌خوابی قرار می‌گیرن.
بی‌خوابی ممکنه باعث التهاب، توهم و فشار خون بالا بشه، و حتا با چاقی و دیابت هم ارتباط داره. در سال 2014 یه طرفدار پرو پا قرص فوتبال؛ که 48 ساعت برای دیدن بازی‌های جام جهانی بیدار مونده بود، فوت کرد. با وجود اینکه مرگ نابهنگام اون فرد به حمله قلبی ارتباط داده شد. مطالعات نشون دادن، که کمتر از شش ساعت خواب شبانه در طولانی مدت برای افراد، در مقایسه با کسانی که 7 تا 8 ساعت خواب مداوم دارن، خطر حمله قلبی رو 4.5 برابر افزایش می‌ده.
برای تعداد انگشت شماری از افراد دنیا که یه جهش ژنتیکی نادر دارن، بیخوابی یه واقعیت روزانه است. این وضعیت، با عنوان "بیخوابی وخیم خانوادگی" شناخته می‌شه و شب‌ها بدن رو در وضعیت بیداری قرار میده و از ورود بدن به حالت خواب جلوگیری می‌کنه. در طی ماه‌ها و سال‌ها، این وضعیت وخامت تدریجی، به جنون و در نهایت به مرگ ختم میشه.
چطور بی‌خوابی باعث چنین رنج‌های بزرگی میشه؟ دانشمندان بر این باورن که جواب در انباشت محصولات زائد در مغز نهفته است. در طول ساعات بیداری ما، سلول‌های ما در حال استفاده از انرژی روزانمونه که به محصولات جانبی متفاوت دیگه‌ای مثل "آدنوزین" شکسته می‌شن. با ساخته شدن آدنوزین نیاز به خواب افزایش پیدا میکنه که به عنوان فشار خواب هم شناخته می‌شه.
یکی از کارهای کافئین اینه که؛ مسیر پذیرنده‌های آدنوزین رو مسدود می‌کنه. البته محصولات سلولی ای که در مغز ساخته می‌شن، اگر از مغز پاک نشن، در نهایت مغز رو اشباع می‌کنن و تصور بر اینه که عامل بسیاری از اثرات منفی بی‌خوابی هم همین موضوعه. بنابراین برای جلوگیری از این مساله، وقتی ما خوابیم، چه اتفاقی تو مغزمون میوفته؟
دانشمندا فهمیدن که فرآیندی پاک کننده به اسم "سیستم گلیمفاتیک"، وقتی که ما به خواب می‌ریم، فعالیتش بسیار افزایش پیدا می‌کنه. این سیستم با استفاده از "مایع مغزی-نخاعی" محصولات سمی‌ای رو که بین سلول‌ها انباشته شدن، پاک می‌کنه. عروق لنفاوی که به تازگی  در مغز کشف شدن و به عنوان یک مسیر، برای سلول‌های دفاعی بدن عمل می‌کنن ، احتمالا در پاکسازی مغز از محصولات زائد نقش دارن.
در حالی که دانشمندان؛‌ مشغول کشف فرآیند تقویتی در پس خواب هستن، اگر می‌خوایم سلامت روح و جسممون رو حفظ کنیم، می‌تونیم مطمئن باشم که خوابیدن ضروریه.