درون بافت گردن غدهی درون ریز کوچک و ساده به نام «تیروئید» وجود دارد که نیروی عظیمی را در بدن به گردش درمیآورد. وظیفه تیروئید همانند مدیر اجرایی یک شرکت، این است که از کارکرد درست سلولها مطمئن شود. تیروئید از هورمونها برای انجام این کار و پیغامرسانی به تکتک سلولها استفاده میکند. این عضو عالیرتبه بدن از لوبهای کوچکی که هر کدام حاوی سلولهای کوچکتری به نام «فولیکول» هستند، ساخته شده و ذخیرهکننده هورمونهایی است که تیروئید برای پیامرسانی از آنها استفاده میکند.
۲ هورمون بسیار مهمی که تیروئید تولید میکند، «تیروکسین» (
Thyroxine) و «تریودوتیرونین» (
Triiodothyronine) یا
T3 و
T4 نام دارند.
وظیفه هورمون در مقام پیامرسان، این است که به هر کدام از سلولها دستور دهد چه زمانی اکسیژن و مواد مغذی مصرف کنند که این کار باعث حفظ متابولیسم(سوختوساز) بدن میشود. متابولیسم، سلسلهای از عکسالعملهایی است که بهوسیله آن سلولها برای بدن انرژی تولید میکنند.
دستورهای ارسال شده از غده تیروئید، موجب میشود که تپش قلب کارآمدتر و فعال باشد و همچنین سلولها مواد مغذی را سریعتر جذب کنند. وقتی به انرژی بیشتری احتیاج داریم، تیروئید با فرستادن هورمونها برای سرعت بخشیدن به متابولیسم، به ما کمک میکند. درنهایت تیروئید برای سلولها این امکان را فراهم میآورد تا از انرژی استفاده کرده، رشد و تولید مثل کنند.
تیروئید توسط غده «هیپوفیز» کنترل میشود؛ غدهای هورمونی که درون لایههای زیرین مغز قرار گرفته و عملیات تیروئید را سرپرستی میکند تا هر زمان پیکی فرستاده میشود از آن آگاه باشد. وظیفه غده هیپوفیز این است که مواظب باشد مقدار هورمون موجود در خون خیلی بالا یا پایین نباشد که در هر کدام از این حالتها، دستورات خود را به شکل هورمونهای محرک تیروئید ارسال میکند. حتی در این سیستم بهشدت کنترل شده، امکان دارد که مدیریت دچار مشکل شود. بعضی از بیماریهایی که در تیروئید رشد میکنند یا ناهماهنگیهای شیمیایی درون بدن، باعث آشفتگی تیروئید شده و موجب میشود که فرمانهای هدایتکننده غده هیپوفیز را نادیده بگیرد.
اولین مشکلی که این عوارض بهوجود میآورند، «پرکاری تیروئید» (
Hyperthyroidism) نام دارد که وقتی تیروئید بیش از اندازه هورمون بفرستد، اتفاق میافتد. این به معنی آن است که سلولها از فرمان مصرف اکسیژن و مواد مغذی سرشار شده و در نتیجه بیش از اندازه فعال میشوند. بیمار مبتلا به پرکاری تیروئید از متابولیسم بالاتری برخوردار است و تپش قلب شدیدتر، گرسنگی مداوم و کاهش وزن سریع دارد. همچنین احساس گرما کرده، تعرق زیاد و اضطراب داشته و خوابیدن برایش مشکل است.
در مقابل آن «کمکاری تیروئید» (
Hypothyroidism) است که وقتی تیروئید هورمونهایی کمتر از حد معمول میفرستد، اتفاق میافتد. به این معنی که سلولهای بدن، پیامرسان کافی برای هدایت ندارند؛ در نتیجه سلولها بدون برنامه رشد کرده و سوختوساز آرامتر اتفاق میافتد. در کسانی که کمکاری تیروئید دارند، عوارضی چون افزایش وزن، تنبلی، حساسیت به سرما، ورم مفاصل و بیحالی دیده میشود.
خوشبختانه شیوههای درمانی وجود دارد که به افزایش فعالیت تیروئید کمک میکند تا بدن هرچه سریعتر به سوخت و ساز پایدار خود دست یابد.
تیروئید در بدن انسان بهعنوان یک عضو کوچک، قدرت بسیار زیادی را اداره کرده و به گردش درمیآورد. به این ترتیب، یک غده تیروئید سالم سلولهای بدن ما را چنان بهشکل موثری اداره میکند که بدون آگاهی نسبت به وجود غده تیروئید، بدنمان به نرمی و یکنواخت کار کند.
توصیه میکنیم مقالات زیر را مطالعه کنید:
۱. لاغری به زبان ساده
۲. متابولیسم و نقش آن در لاغری
۳. انسولین و نقش آن در لاغری
۴. گیاهخوارها بیشتر از دیگران عمر میکنند
توصیه میکنیم ویدیوهای زیر را مشاهده کنید:
۱. چگونه وزن ما کم میشود
۲.
آیا رژیمهای غذایی مد روز کارآمد هستند؟